آشنایی با عملکرد فن خودرو
یکی از مهمترین اجزای ماشین هایی با سیستم احتراق داخلی، سیستم خنک کننده یا همان فن خودرو است. انجام فعالیت های احتراقی موتور داخلی خودرو همواره با جرقه زنی و اشتعال همراه است و موجب بالا رفتن دما می گردد. در این مقاله از سایت مجید امداد، خودروبر در کرمان، به برسی عملکرد فن خودرو می پردازیم.
اگر این حرارت ایجاد شده از احتراق، در خودرو پایدار بماند موجبر اختلال در سایر اجزای خودرو می شود و عواقب زیادی برای خودرو دارد. همچنین راندمان موتور خودرو را پایین می آورد. حتی در صورتی که دمای موتور خودرو بیش از حد بالا رود، ممکن است باعث شود خودرو از کار بیافتد. بنابراین نیاز به خنک سازی این اجزا که دما در ان ها به صورت تصاعدی بالا می رود، امری ضروری و حیاتی است. سیستم خنک‌کننده خودرو وظیفه کاهش دما را برعهده دارد و طی فرآیندی مشخص، روند خنک‌کاری موتور و دیگر اجزای خودرو را تنظیم می‌کند.سیستم های خنک کندده به دو دسته کلی هوا خنک و آب خنک تقسیم می شوند.امروزه در خودرو ها از سیستم آب خنک استفاده می شود.از مهم ترین اجزای سیستم های خنک کننده می توان به مواردی همچون : رادیاتور، شلنگ‌های آب، واتر پمپ (پمپ آب)، ترموستات، پروانه خنک‌کننده یا فن، سنسور دمای آب و مجاری آب اطراف بلوک موتور اشاره کرد.
پروانه یا فن خودرو چیست؟
وظیفه اصلی سیستم فن، تامین هوا برای سیستم خنک کننده است. فن عمدتا به صورت پروانه هواکش در جلوی موتور دیده می شود. به همین دلیل به فن خودرو، پروانه موتور گفته می شود.این فن نقش دمنده سیستم خنک کاری را بر عهده دارد، به صورت کلی در خودرو ها مورد استفاده قرار می گیرد.دو نوع فن در خودرو ها رایج است : فن برقی و فن مکانیکی.
البته استفاده از فن‌های مکانیکی امروزه منسوخ شده و تنها فن‌های برقی موجود هستند. فن‌های برقی با اجزای خود در بخش الکتریکی سیستم خنک‌کاری قرار می گیرند.
وظیفه فن در سیستم خنک کاری
مهم ترین وظیفه سیستم خنک کاری، تامین بهترین دما برای کار موتور است. اجزای این سیستم شامل دو بخش کلی می باشد:
مکانیکی : واتر پمپ- ترموستات- شلنگ‌ها- کانال‌های مدار آب- رادیاتور و درب آن
الکتریکی : فن یا پروانه، موتور فن، رله فن و ECU یا یونیت فن
معمولا بخشی از گرمای ایجاد شده توسط موتور، از اگزوز خودرو خارج می شود اما بخشی که باقی می ماند باعث بالا رفتن دمای بلوک سیلندر می شود. آب رادیاتور توسط واتر پمپ به مجاری و کانال های مدار آب اطراف بلوک سیلندر هدایت می شود. آب با جریان در این مسیر ها و کانال ها جریان می یابد و باعث کاهش دمای سیلندر می شود و به سمت رادیاتور باز می گردد.
مجددا دمای آب رادیاتور پایین آمده و بار دیگر به سمت موتور جریان می یابد. اما دمای آب در رادیاتور با عبور از یک مسیر طولانی با سطح مقطع کم و مجاورت با هوای خنک محیط کاهش می‌یابد. فن یا پروانه ماشین به عنوان دمنده نقش تامین‌کننده این هوای محیطی را بر عهده دارد. رادیاتور بدون فن، کارایی خود را از دست می دهد و نمی تواند وظیفه اش را به خوبی انجام دهد.